Słodkie ziemniaki, mimo rosnącej popularności, wciąż goszczą rzadziej na polskich stołach niż tradycyjne ziemniaki. Tymczasem bataty przewyższają je niemal pod każdym względem! Ich wyjątkowy smak, łatwość przygotowania oraz niezwykłe bogactwo cennych właściwości odżywczych, z pewnością zainteresują miłośników zdrowej kuchni.
Pochodzenie batatów
Bataty (łac. Ipomoea batatas) występuje pod wieloma nazwami, tj. słodkie ziemniaki, pataty, kūmara czy wilec ziemniaczany. To niezwykłe warzywo wywodzi się z Ameryki Południowej i Środkowej, zaś do Europy dotarło za sprawą Krzysztofa Kolumba, gdzie rozprzestrzeniło się już w czasach kolonialnych. Ich uprawa wymaga ciepłego i wilgotnego klimatu, dlatego największymi producentami słodkich ziemniaków są Chiny, Uganda, Nigeria i Indonezja. Istnieje aż 400 odmian batatów – co ciekawe, różnią się nie tylko kolorem i wyglądem, ale także prozdrowotnymi właściwościami.
Właściwości słodkich ziemniaków
Najbardziej popularna odmiana czerwona jest doskonałym źródłem likopenu, który wykazuje właściwości zmniejszające ryzyko wystąpienia chorób serca oraz niektórych nowotworów. Żółty miąższ to skarbnica karotenoidów – w tym dbającej o nasz wzrok luteiny. Z kolei fioletowe odmiany zawierają antocyjany, czyli silne przeciwutleniacze, które spowalniają proces starzenia się organizmu oraz zapobiegają rozwojowi wielu chorób cywilizacyjnych. Ponadto bataty zawierają także cenne witaminy, m.in. z grupy B, witaminę C i E, kwas foliowy, a także cenne związki mineralne, takie jak: wapń, fosfor, sód, potas, żelazo, magnez, jod i selen.
Profilaktyka chorób nowotworowych
Badania dowodzą, że regularne spożywanie batatów może skutecznie pomóc przy zapobieganiu rozwoju niektórych chorób nowotworowych. Dieta bogata w beta-karoten zmniejsza ryzyko wystąpienia raka piersi, z kolei wysoka zawartość antyoksydantów hamuje powstawanie zmian patologicznych w jelicie grubym. Ponadto bataty wspomagają także działania zapobiegawcze przeciw nowotworami pęcherza i nerek.
Wsparcie diabetyków
Słodkie ziemniaki to doskonałe uzupełnienie diety osób zmagających się z cukrzycą. Ich indeks glikemiczny jest znacznie niższy niż w przypadku tradycyjnych ziemniaków. Oznacza to, że zawarte w nich węglowodany wchłaniają się wolnej, dzięki czemu nie wywołują nagłych skoków glukozy we krwi. Ponadto bataty wykazują pozytywny wpływ na funkcjonowanie komórek trzustki, regulują poziom lipidów i gospodarki cukrowo-insulinowej.
Naturalne źródło luteiny
Bataty to przede wszystkim źródło karotenów i karotenoidów, w tym luteiny – mającej pozytywny wpływ na nasz wzrok. Dieta bogata w tą substancję, zapobiega powstaniu zaćmy oraz zwyrodniania plamki żółtej. Przyczynia się do poprawy ostrości widzenia, a także stanowi skuteczny antyoksydant oraz filtr zabezpieczający oczy przed słońcem oraz oksydacyjnymi uszkodzeniami, które powstają na skutek niebieskiego promieniowania.
Bataty na lepszą pamięć
Słodkie ziemniaki wykazują korzystny wpływ na naszą pamięć oraz ogólną pracę mózgu. Wysoka zawartość antocyjanów, które wykazują silne działanie antyoksydacyjne, przekłada się na znaczną poprawę funkcji poznawczych. Dodatkowo spowalnia proces starzenia się organizmu, przez co zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń pamięci czy też funkcji motorycznych.
Zastosowanie w kuchni
Bataty to nie tylko doskonałe źródło wielu składników odżywczych pozytywnie wpływających na pracę naszego organizmu, ale przede wszystkim jest to smaczny i prosty w przygotowaniu składnik zbilansowanej diety. Doskonale smakują upieczone, gotowane czy grillowane. Sprawdzą się doskonale jako dodatek do zapiekanek i zup. Można wyczarować z nich także dietetyczne desery – na przykład ciasta i zdrowe puddingi. Mogą być podawane samodzielnie lub jako dodatek do posiłku w postaci ziemniaczanego purée lub w (najczęściej spotykanej) formie zdrowych frytek.
Kupując słodkie ziemniaki starajmy się, aby były twarde, pozbawione stłuczeń, miękkich plam oraz uszkodzeń. Przechowujmy je w ciemnym i chłodnym miejscu, aby jak najdłużej zachować ich świeżość. Unikajmy jednak przechowywania ich w lodówce.
Pyszne i zdrowe frytki z batatów
Pieczone frytki ze słodkich ziemniaków to doskonała przekąska lub dodatek do posiłków. Uprzednio umyte bataty kroimy w cienkie słupki i doprawiamy wedle uznania. Doskonale komponują się z przyprawami takimi jak: sól, pieprz, słodka papryka, rozmaryn i tymianek. Dodajmy oliwę, dokładnie wymieszajmy i rozłóżmy na płaską blachę. Nasze frytki należy piec w temperaturze 220 stopni Celsjusza przez około 30 minut. Po wyjęciu z piekarnika, możemy posypać je posiekaną natką pietruszki i drobno startym serem. Jeśli chcemy je podać w formie przekąski, przygotujmy domowy dip czosnkowy. Nasze danie będzie nie tylko zdrowe, ale i wyjątkowo smaczne.
